Wielka płyta i rama H stanowią dwie odrębne technologie budowy wielorodzinnych budynków, które stosowano w poprzedniej epoce ustrojowej. Technologie te oparte były na wykorzystywaniu elementów prefabrykowanych i powtarzalnych, dzięki czemu cały proces budowy mieszkań był znacznie szybszy i mniej skomplikowany w porównaniu do innych technologii. Co łączy wielką płytę i ramę H, a co je różni?
Wielka płyta – na czym polegała ta technologia?
Wielka płyta to technologia polegająca na wznoszeniu wielokondygnacyjnych obiektów z gotowych prefabrykatów betonowych produkowanych w specjalnych fabrykach domów. W systemach wielkopłytowych wytwarzano ściany zewnętrzne, stropy, schody, szyby windowe, ściany działowe i nośne. Tego typu bloki wznoszono zazwyczaj w centrum miasta, posiadały więc dostęp do pełnej infrastruktury oraz komunikacji publicznej. Budynki te charakteryzują się jednak niską jakością i nieprecyzyjnym wykonaniem. Choć obecnie dzięki wielu ekspertyzom żywotność wielkiej płyt ocenia się na 100-120 lat, to podczas ich budowy szacowano, że przetrwa ona ok. 40-60 lat. Wiele z budynków nadaje się do gruntownego remontu. Nieszczelności występujące na złączach płyt powodują problemy z termoizolacją i zawilgoceniem budynków, a cienkie ściany są przyczyną słabej izolacji akustycznej mieszkań. Co więcej, również instalacje gazowe, elektrycznej i wodne wymagają modernizacji. Mieszkaniom zarzuca się też nieustawność oraz niewielki metraż.
Rama H – jak wyglądają budynki wybudowane w tej technologii?
Rama H to prefabrykowana żelbetowa rama, której kształt przypomina rozciągniętą w poziomie właśnie literę H. Rama ta pełni funkcję konstrukcji nośnej, dzięki temu nie ma konieczności stosowania ścian nośnych wewnątrz pomieszczeń, co znacznie ułatwia aranżację mieszkań. Taki szkielet już na placu budowy wypełniany był cegłami bądź częściej pustakami. Znakiem rozpoznawczym i zarazem wadą mieszkań w tego typu budynkach są często widoczne elementy konstrukcyjne, takie jak słupy i podciągi, na których spoczywają płyty stropowe, niestety zazwyczaj nisko zawieszone.
Wielka płyta a rama H – podobieństwa i różnice
Obie technologie łączy fakt, że na plac budowy przyjeżdżały gotowe prefabrykaty. Różnica polegała jednak na tym, że w przypadku ramy H była to zaledwie żelbetowa konstrukcja, a w przypadku wielkiej płyty prefabrykowane były całe ściany zewnętrzne, działowe, stropy, szyby windowe i schody. Następna wspólna cecha tych technologii to szybkość powstawania budynków oraz umiarkowane koszty. Ponadto obie świetnie się sprawdzały w czasach dużego popytu na mieszkania, gdy kluczowy był właśnie czas wznoszenia budynków. Obie technologie różni natomiast trwałość ich wykonania, bowiem podczas gdy rama H uznawana jest za niemal niezniszczalną, wielka płyta jest znacznie mniej trwała. Ponadto budynki wzniesione w technologii ramy H są łatwiejsze w aranżacji i tańsze w eksploatacji w porównaniu do budynków z wielkiej płyty. W budynkach z wielkiej płyty nie ma bowiem możliwości wyburzenia ścian nośnych i pojawia się też kłopot z termoizolacją i wilgocią. Ponadto mieszkania powstałe w technologii ramy H są niższe, bo najczęściej wysokość od podłogi do sufitu nie przekracza 2,5 m.