Popularne, zwłaszcza w pierwszej dekadzie XXI wieku (w Polsce jeszcze będące deweloperskim hitem) osiedla o charakterze zamkniętym powoli ustępują miejsca otwartym przestrzeniom mieszkaniowym. Coraz więcej osób poszukuje niewielkich, ale jednak otwartych na innych miejsc. Skąd taki trend?
Mieszkanie na osiedlu zamkniętym, otoczonym wysokim płotem bądź murem, ze stałym monitoringiem i całodobowym nadzorem kojarzyło się przede wszystkim z bezpieczeństwem i ochroną prywatności. W trosce o spokój rodzin i zabezpieczenie majątków – mieszkanie na kameralnych osiedlach było (jest nadal) niejako oznaką statusu – mieszkańcy, szczególnie dużych miast, odcinali się (separowali wręcz) od reszty miejskiej społeczności. Z upływem czasu okazało się jednak, że potocznie określane jako „osiedla-getta”, wpływają one również na wewnętrzną izolację ich mieszkańców i pogłębianie się podziałów społecznych. Nienaturalne dzielenie publicznej przestrzeni w rzeczywistości spowodowało jej rozbicie i niespójność. Pierwotny zamysł stworzenia współżyjących ze sobą zamkniętych społeczności osiedlowych nie sprawdził się.
W odpowiedzi na zmieniające się zapotrzebowanie mieszkaniowe, coraz częściej budujemy mieszkania zlokalizowane na tak zwanych osiedlach otwartych, korespondujących z szeroko rozumianą ideą otwartej przestrzeni miejskiej, przyjaznej mieszkańcom i środowisku naturalnemu. Budowane zgodnie z zasadami Bezpiecznej Przestrzeni, stosując filozofię „straży sąsiedzkiej”, gwarantują poczucie bezpieczeństwa oraz sprzyjają nawiązywaniu kontaktów międzyludzkich.
Cechami wyróżniającymi osiedla otwarte są między innymi: brak ogrodzenia i ochrony zewnętrznej, zastąpiony monitoringiem wewnętrznym, do którego dostęp mają wszyscy mieszkańcy, bliskość większych terenów zielonych (park, las miejski), niska zabudowa (do czterech pięter), proste i zwarte bryły budynków, oświetlone ścieżki i wejścia do budynków mieszkalnych i usługowych, wspólna przestrzeń rekreacyjna (plac zabaw dla dzieci, skwer z ławeczkami) pomiędzy budynkami, wysokie drzewa posadzone wokół osiedla, tak by nie zasłaniać widoku na wszystkie budynki, miejsca parkingowe usytuowane na obrzeżach inwestycji – co pozwala uniknąć wzmożonego ruchu samochodowego między poszczególnymi blokami, zwiększa bezpieczeństwo bawiących się na podwórku dzieci i sprzyja wzajemnemu poznawaniu się mieszkańców w drodze od parkingu do domu.
Osiedla otwarte, powszechnie budowane w Europie zachodniej, umożliwiają nawiązywanie i utrzymywanie relacji społecznych, angażowanie się mieszkańców w życie wspólnoty osiedlowej oraz miasta, a także zapewniają równie wysokie, jak w przypadku osiedli zamkniętych, bezpieczeństwo.