Resort rozwoju zapowiedział rewolucję w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Od 2023 r. firmy i organizacje, które użytkują grunty Skarbu Państwa i samorządów będą mogły wykupić je na własność. W praktyce oznacza to likwidację użytkowania wieczystego. Projekt ma poparcie ekspertów, gdyż zagwarantowanie stabilnego prawa do gruntu, według nich, wpłynie pozytywnie na wzrost potencjału gospodarczego Polski. Istnieją jednak obawy, że może to okazać się wstępem do wprowadzenia podatku katastralnego.
UE zgadza się na zlikwidowanie użytkowania wieczystego
Według dotychczas obowiązującego prawa, wprowadzonego jeszcze w czasach PRL-u, użytkowanie wieczyste jest instytucją pozwalającą na oddanie w użytkowanie nieruchomości gruntowej należącej do Skarbu Państwa lub samorządu osobie fizycznej czy też prawnej na okres 99 lat lub krócej, ale nie mniej niż na 40 lat. Dane resortu podają, iż obecnie w użytkowaniu wieczystym jest ponad 405 tys. gruntów.
Zmiana przepisów będzie możliwa dzięki Komisji Europejskiej, która do tej pory miała zastrzeżenia co do przekształcenia użytkowania wieczystego na własność na gruntach zajmowanych przez przedsiębiorców. Kwestią sporną była obawa, iż mogłoby to stanowić formę publicznej pomocy, na co KE nie chciała się zgodzić. Jednak teraz, po ostatecznym uzgodnieniu zasad, Polska ostatecznie uzyskała zgodę do wprowadzenia zmian. Jeśli rządowy projekt zostanie uchwalony to już w przyszłym roku, przedsiębiorcy użytkujący grunty będące własnością Skarbu Państwa i jednostek samorządowych, będą mogli wykupić je na własność. Decyzja w tej sprawie ma być podejmowana dobrowolnie, a zmiana statusu zależeć od złożenia stosownego wniosku.
Resort konieczność likwidacji użytkowania wieczystego tłumaczy brakiem kontroli państwa i samorządów nad nieruchomościami, które teoretycznie są ich własnością. Decyzyjność nad gruntami przekazanymi w użytkowanie wieczyste jest jedynie pozorna. Ponadto inwestorzy obawiają się długookresowego inwestowania na gruntach, które nie są ich własnością. Nowe zmiany mają przynieść impuls inwestycyjny i w kolejnych latach dostarczyć większe wpływy z podatku od nieruchomości.
Proponowane zasady wykupu
Warunki wykupu państwowych gruntów mają być bardzo korzystne dla zainteresowanych. Będzie to 20-krotność opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste w przypadku płatności jednorazowej (do 60% wartości gruntu). W przypadku opłaty rozłożonej na raty ma wynosić ona równowartość 25 takich opłat.
Nieco inne zasady mają obowiązywać w przypadku gruntów należących do samorządów. Tutaj cena wykupu ma wynosić co najmniej 20-krotność opłaty rocznej, ale nieprzekraczającej wartości nieruchomości. Zgodnie z zapowiedziami przewidywane są dodatkowe preferencje, które mają być przyznawane przez samorządy w przypadku płatności jednorazowej, jeśli grunt ma zostać przeznaczony na cele mieszkaniowe. Natomiast w przypadku wystąpienia różnicy między wartością rynkową gruntu a ceną będzie istniała możliwość rozliczenia w ramach limitu dozwolonego wsparcia publicznego, a także możliwość dopłaty po przekroczeniu tego limitu.
Resort rozwoju przedstawił wyliczenia, z których wynika, że prognozowany dochód z tego tytułu dla Skarbu Państwa będzie wynosił od 1,42 do 2,85 mld zł. Samorządy natomiast mogą liczyć na kwotę od 1,18 do 2,37 mld zł.