Współczynnik urbanizacji to jeden z najważniejszych wskaźników, które opisują strukturę zaludnienia na świecie. Dzięki niemu można ocenić, jak duża część populacji mieszka w miastach, co pomaga analizować rozwój społeczny, gospodarczy i migracyjny danego regionu. Czym dokładnie jest ten współczynnik i dlaczego jest tak istotny?
Mówiąc najprościej, współczynnik urbanizacji to procentowy udział ludzi mieszkających w miastach w ogólnej liczbie mieszkańców danego obszaru – czy to kraju, województwa, czy mniejszej jednostki administracyjnej. Na podstawie tego wskaźnika można dowiedzieć się, w jakim stopniu dany teren został „zurbanizowany”. Urbanizacja w tym kontekście nie oznacza jedynie wzrostu liczby ludności w miastach, ale także przemian społecznych i ekonomicznych, które prowadzą do wzrostu roli miast w codziennym życiu.
Proces urbanizacji ma swoje źródło w uprzemysłowieniu. Wraz z rozwojem przemysłu i infrastruktury miasta zaczęły przyciągać coraz więcej ludzi z terenów wiejskich, oferując im lepsze możliwości pracy, edukacji oraz dostęp do usług. Współczynnik urbanizacji odzwierciedla ten proces – im wyższy, tym większe skupienie ludności w miastach.
Jakie są różnice między regionami?
Współczynnik urbanizacji znacznie różni się w zależności od regionu świata. Na przykład w wysoce zurbanizowanych miejscach, takich jak Hongkong, Singapur czy Kuwejt, wskaźnik ten osiąga aż 100%. Z kolei w mniej rozwiniętych krajach, takich jak Papua-Nowa Gwinea (13,5%) czy Burundi (około 14%), urbanizacja jest na bardzo niskim poziomie.
W Europie kraje o najwyższym współczynniku urbanizacji to m.in. Monako (100%) oraz Belgia i San Marino (około 98%).
Z kolei w Polsce wynosi on około 60%, przy czym najbardziej zurbanizowane województwo to śląskie (76%), a najmniej – podkarpackie (41%). Co ciekawe, w naszym kraju najwyższy poziom urbanizacji odnotowano w 1991 roku (62%). Od tego czasu współczynnik ten powoli maleje.
Po co w ogóle to liczyć?
Współczynnik urbanizacji mówi, jak „miejskie” jest dane miejsce. W krajach takich jak Hongkong czy Singapur praktycznie wszyscy mieszkają w miastach – tam wskaźnik ten wynosi 100%. W innych regionach, jak np. Burundi, większość ludzi wciąż mieszka na wsi, bo współczynnik urbanizacji to tylko ok. 14%.
W Polsce wskaźnik ten od lat utrzymuje się na poziomie około 60%. To oznacza, że mniej więcej sześć na dziesięć osób mieszka w miastach, a reszta na terenach wiejskich. Najbardziej zurbanizowane województwo to śląskie – tutaj aż 76% ludzi mieszka w miastach, a najmniej miejskie jest podkarpackie, gdzie to tylko 41%.
Wszystko to pomaga zrozumieć, jak rozwinięty jest dany region i jak wygląda jego życie społeczne czy gospodarcze.