wsf-b/bigstockphoto.com
Pojęcie „gentryfikacja” pochodzi od angielskiego słowa „gentry”, oznaczającego niższą szlachtę, bogate mieszczaństwo i ziemiaństwo, czy bardziej ogólnie osoby o wysokiej pozycji. Gentryfikacja to proces polegający na zmianie charakteru danego obszaru miasta, związanej z tym, że wprowadzają się tam osoby o wyższym statusie społecznym i materialnym.
Po raz pierwszy tego terminu użyła brytyjska socjolog Ruth Glass w odniesieniu do Islington – dzielnicy Londynu. Niegdyś była to dzielnica robotnicza, a obecnie jest ona zamieszkana w znacznym stopniu przez osoby zamożne.
Gentryfikację można podzielić na ekonomiczną, społeczną i symboliczną. Gentryfikacja ekonomiczna łączy się z poprawą materialnych warunków życia, ale i wyższymi jego kosztami. Gentryfikacja społeczna wiąże się ze zmianą składu społeczności zamieszkującej dany obszar, np. wprowadza się tam więcej osób młodych i wykształconych. Gentryfikacja symboliczna to wzrost prestiżu związanego z zamieszkiwaniem w danej dzielnicy. Jest to proces zachodzący w świadomości mieszkańców, zmiana w ich sposobie myślenia o danym obszarze miasta. Przykład – warszawska Praga kiedyś kojarzyła się nie najlepiej, a obecnie, ze względu na modę, stała się miejscem atrakcyjnym.
Gentryfikacja najczęściej zachodzi w starych dzielnicach, które są atrakcyjne ze względu na lokalizację i szczególny klimat, a po rewitalizacji przyciągają osoby zamożne. Zabytkowe kamienice są odnawiane i powstają w nich luksusowe mieszkania. Zdarzają się też inwestycje polegające na rozbudowie istniejących starych obiektów o nowe części, które w założeniu mają pasować charakterem do zabytkowych budynków.
W związku z powyższym rosną ceny nieruchomości i czynszów. Z jednej strony ma to zalety, gdyż udaje się poprawić warunki życia i odnowić zaniedbane budynki, nieraz o dużej wartości architektonicznej i historycznej, które wcześniej były niedoinwestowane. Z drugiej strony dzieje się to nieraz ze szkodą dla dotychczasowych mieszkańców, dla których wyższe opłaty stają się obciążeniem. Niektórzy z nich są zmuszeni się wyprowadzić, a czasem nawet dochodzi do eksmisji. Wówczas zwolnione przez nich lokale są wykupywane, odnawiane i sprzedawane osobom o większych możliwościach finansowych.Zmienia się także struktura i charakter punktów handlowo-usługowych. Niektórzy przedsiębiorcy, np. drobni handlowcy sprzedający tanie produkty, nie mogą już sobie pozwolić na wynajem lokali, więc przenoszą się gdzie indziej. Zamiast tego powstają ekskluzywne butiki i restauracje.