starush/bigstockphoto.com
W przepisach dotyczących nieruchomości nieraz pojawiają się takie pojęcia jak „budynek”, „budowla” czy „obiekt budowlany”. W języku potocznym są one nieraz używane zamiennie, natomiast ich definicje w prawie budowlanym wskazują na znaczące różnice.
Pojęcie obiektu budowlanego ma najszersze znaczenie ze wszystkich wymienionych. Obejmuje ono wszelkie konstrukcje budowlane. Są to budynki wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowle również z urządzeniami i instalacjami oraz mała architektura. Prawo zamówień publicznych definiuje obiekty budowlane jako „całość robót budowlanych dotyczących budownictwa lub inżynierii lądowej i wodnej, który może samoistnie spełniać funkcję gospodarczą lub techniczną”.
Budynek to obiekt budowlany trwale związany z gruntem (pojęcie nie obejmuje więc obiektów mogących się przemieszczać bądź takich, które można złożyć i rozłożyć), wydzielony z przestrzeni i posiadający fundamenty i dach. Z kolei budynek mieszkalny jednorodzinny to budynek, który spełnia następujące kryteria: zaspokaja potrzeby mieszkaniowe, stanowi samodzielną konstrukcyjną całość, posiada nie więcej niż 2 lokale mieszkalne, nie posiada lokalu użytkowego zajmującego więcej niż 30% powierzchni. Może to być budynek wolno stojący, w zabudowie bliźniaczej szeregowej bądź grupowej.
Budowla to każdy obiekt budowlany nie będący budynkiem ani obiektem małej architektury. Są to na przykład lotniska, przejścia dla pieszych, zbiorniki, składowiska odpadów, cmentarze, pomniki czy części budowlane urządzeń technicznych. Jako jeden z rodzajów budowli kwalifikuje się obiekty liniowe. Ich charakterystycznym parametrem jest długość. Zalicza się tu np. drogi ze zjazdami, linie kolejowe, gazociągi, rurociągi, wodociągi, kanały, trakcje elektroenergetyczne, wały przeciwpowodziowe i kanalizację kablową.
Prawo budowlane określa także obiekty małej architektury. Nie należy ich mylić z tymczasowymi obiektami budowlanymi. Są to np. obiekty kultu religijnego takie jak kapliczki i figury, obiekty architektury ogrodowej takie jak posągi i wodotryski, a także obiekty służące rekreacji i utrzymaniu porządku – śmietniki, piaskownice czy huśtawki. Mała architektura nie wymaga pozwolenia na budowę, a jeśli stawiamy takie obiekty na prywatnej działce, nie jest również potrzebne zgłoszenie.