Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego przez prywatne działki przebiegają linie energetyczne, rurociągi czy światłowody? To właśnie efekt służebności przesyłu – prawa, które pozwala przedsiębiorstwom przesyłowym na korzystanie z cudzej nieruchomości w celu montażu i eksploatacji infrastruktury technicznej. Dla właściciela działki może to oznaczać zarówno niedogodności, jak i możliwość uzyskania rekompensaty. Co warto o tym wiedzieć?
Na czym polega służebność przesyłu?
Jeśli przez Twoją działkę przebiega linia energetyczna, rurociąg albo światłowód, to najprawdopodobniej nieruchomość objęta jest służebnością przesyłu. To specjalne prawo, które pozwala przedsiębiorstwom przesyłowym korzystać z prywatnych gruntów, aby budować i utrzymywać swoją infrastrukturę. Właściciel nieruchomości nie traci ziemi, ale musi się liczyć z tym, że nie może swobodnie nią dysponować w miejscach, gdzie znajdują się instalacje.
Dla firm przesyłowych to konieczność, bo przecież sieci energetyczne, gazociągi czy wodociągi muszą gdzieś przebiegać. Dla właścicieli działek bywa to kłopotliwe, zwłaszcza gdy planują budowę domu, a nagle okazuje się, że przez środek posesji biegnie ważna instalacja. Z tego powodu służebność przesyłu często wiąże się z rekompensatą finansową.
Jak dochodzi do ustanowienia służebności przesyłu?
Najczęściej sprawa jest załatwiana polubownie – właściciel nieruchomości i firma przesyłowa podpisują umowę, w której określają warunki korzystania z gruntu oraz ewentualne wynagrodzenie dla właściciela. Umowa musi mieć formę aktu notarialnego, a następnie zostaje wpisana do księgi wieczystej nieruchomości.
Nie zawsze jednak rozmowy idą gładko. Jeśli właściciel nie zgadza się na warunki proponowane przez przedsiębiorstwo, sprawa może trafić do sądu. W takich sytuacjach sędzia decyduje, czy służebność przesyłu zostanie narzucona oraz, czy właścicielowi przysługuje odszkodowanie. W niektórych przypadkach można nawet starać się o usunięcie instalacji, ale tylko jeśli nie jest to strategiczna infrastruktura.
Co warto sprawdzić przed zakupem nieruchomości?
Jeśli planujesz zakup działki lub domu, warto dokładnie przeanalizować księgę wieczystą. To tam znajdziesz informacje o ewentualnych ograniczeniach w korzystaniu z nieruchomości, w tym o służebności przesyłu. Może się okazać, że teren, który wydawał się idealny pod budowę, ma ograniczenia, które utrudnią postawienie domu lub zmniejszą jego wartość.
Oprócz samego wpisu w księdze warto po prostu przejść się po działce i sprawdzić, czy nie ma na niej słupów, rurociągów czy innych elementów infrastruktury technicznej. Czasem zdarza się, że służebność nie została jeszcze formalnie wpisana, ale instalacje już tam są – w takim przypadku warto skonsultować się z prawnikiem.
Czy służebność przesyłu oznacza straty finansowe?
Służebność przesyłu nie zawsze oznacza straty finansowe. Jeśli służebność nie przeszkadza w korzystaniu z nieruchomości, jej wpływ na wartość działki może być niewielki. Natomiast jeśli instalacje przesyłowe mocno ograniczają możliwość zabudowy, właściciel może domagać się wynagrodzenia. Czasem firmy przesyłowe wypłacają jednorazową rekompensatę, innym razem ustalana jest opłata cykliczna, np. roczna.