Drogę konieczną wyznacza się w sytuacji, gdy właściciel lub użytkownik nieruchomość nie ma dostępu do drogi publicznej lub zbudowań gospodarskich. Służebność drogi ustanawia się na wniosek posiadacza nieruchomości.
Na czym polega służebność drogi koniecznej?
Służebność drogi koniecznej to inaczej udostępnienie części jednej nieruchomości na rzecz sąsiedniej nieruchomości. Efektem jest ograniczenie praw własności posesji służebnej.
Tego rodzaju instrument prawny można zastosować w trzech przypadkach – braku dostępu do drogi publicznej lub zabudowań gospodarskich przez właściciela nieruchomości, a także w przypadku, gdy dostęp ten jest niebezpieczny lub w inny sposób nieodpowiedni.
Służebność drogi koniecznej polega na wytyczeniu drogi na terenie działki obciążonej, najczęściej sąsiedniej, która umożliwi dostęp do drogi publicznej lub zabudowań gospodarskich właścicielowi nieruchomości władnej.
Jak ustanawiana jest służebność?
Ustanowienie służebności odbywa się na wniosek właściciela, posiadacza samoistnego lub użytkownika wieczystego działki, która nie posiada dostępu do drogi publicznej lub zabudowań gospodarskich.
Najczęstszą formą wprowadzenie służebności jest zawarcie umowy między właścicielami działek służebnej oraz władnącej. Umowa musi być podpisana przed notariuszem oraz może, ale nie musi zostać wpisana do księgi wieczystej. W przypadku gruntu, który stanowi współwłasność kilku osób, służebność drogi koniecznej ustanawia się za przyzwoleniem większości współwłaścicieli.
Inna opcja to droga sądowa. Ustanawianie służebności drogi poprzez orzeczenie sądowej odbywa się w sytuacji braku porozumienia pomiędzy właścicielami działek.
Służebności drogi koniecznej ustanowić można również decyzją administracyjną. Taką formę stosuje się jedynie w przypadku, gdy służebność wykorzystywana jest na cele miejscowej użyteczności publicznej.
Wynagrodzenie właściciela nieruchomości obciążonej
Właścicielowi posesji przez którą przebiega droga przysługuje wynagrodzenie, niezależnie od tego, czy wytyczenie drogi wiąże się z jego rzeczywistymi stratami finansowymi.
W sytuacji, gdy służebność ustanawiana jest na mocy umowy pomiędzy właścicielami działek, wysokość wynagrodzenia uzależniona jest od ich ustaleń. Posiadacz działki władnącej, oprócz kosztów służebności, pokrywa również opłaty związane z wytyczeniem drogi.
W przypadku, gdy droga konieczna ustanawiana jest poprzez orzeczenie sądowe, wysokość wynagrodzenia ustala sąd, biorąc pod uwagę ewentualne szkody wynikające z wytyczenie drogi koniecznej, obniżenie wartości nieruchomości służebnej, a także zwiększenie wartości posesji władnącej. Wysokość pieniężnej kompensacji nie może przekraczać jednak wartości działki obciążonej. Wynagrodzenie może mieć charakter cykliczny lub jednorazowy.